اين پژوهش با هدف بررسی عوامل شکل گیری و پیدایش گفتمان اصلاح طلبی و اصول گرایی در جمهوری اسلامی ایران به تجزيه و تحليل برخي از متون خبري مطبوعات ايران با استفاده از تحليل انتقادي گفتمان رويکرد نورمن فرکلاف پرداخته است. به همین دلیل در ابتدا به طور اجمالی به پيشينه پژوهش و رویکردهای مختلف علمی و پژوهشی حوزهی مسائل ایران معاصر که از زوایای متفاوتی به این مسئله نگریستهاند میپردازیم. سپس با توضیح مشخصههای مختلف گفتمان و قلمروهای متناظر با آن در رویکردهای مختلف تحلیل گفتمان به شرح و بسط چارچوب نظری فرکلاف خواهیم پرداخت. لازم به ذکر است تحلیل گفتمان انتقادی سیر تکوینی از تحلیل گفتمان در مطالعات زبانشناختی است. این سیر تکاملی از سطح توصیف صرف دادههای زبانی فراتر رفته و فرآیندهای ایدئولوژیک و بافتهای موقعیتی و بینامتنی مؤثر بر شکلگیری گفتمان را در کانون توجه خود قرار میدهد. بر همین اساس در فصلی مجزا به عوامل تاریخی موثر بر پیدایش گفتمانهای دوگانه اصلاح طلبی و اصول گرای توجه شده و روند پیدایش جریان‌های راست و چپ پیش از انتخابات دوم خرداد بررسی میگردد. رقابتهای انتخاباتی و پیدایش و تطوّر گفتمانهای اصلاح طلبی و اصولگرایی در دوم خرداد موضوع فصلي ديگر از اين تحقيق است كه به توضیح تحولات ماههای پیش از انتخابات و متون تولید شده در این دوران میپردازد. همانطور که میدانیم رويکرد فرکلاف رابطهاي سه جانبه بين عناصر تشکيل دهنده متن وتعاملِ آن با دو فرآيندِ توليد و تفسیر از يک سو و شرايطِ اجتماعي توليد و شرايطِ اجتماعي تفسیر از سوي ديگر بر قرار ميکند. این مسئله باعث میگردد که تحليل به سطح بنيادي تري حرکت کرده و علاوه بر توصيف و تفسير، سطح تبيين را نیز شامل شود. مبتنی بر همین رویکرد در فصل چهارم به توصیف زبانشناختی سه حادثهی (قتلهای زنجیرهای، مسئله هستهای و حوادث پس از کوی دانشگاه) به عنوان گرهگاههای تعاملی پرداخته شده است. در فصل آخر نیز دو مرحلهی تفسیر و تبیین متون انجام خواهد شد، تا هرچه بیشتر آشکار گردد که متون تولید شده توسط دو گفتمانِ اصلاحطلبی و اصولگرایی، که در بخش توصیف مورد بررسی قرار گرفتند، از کدامین گفتمانها و جریانات فکریِ موجود در جامعه تأثیر پذیرفته و چگونه بر آنها تأثیر گذاشتهاند. که بخش تبیین را میتوان به عنوان نتیجهگیری بحث در نظر گرفت