قرارداد، پدیده ای حقوقی است که اجرای مفاد آن مدتی ادامه می یابد و به طور معمول، با انجام تعهد، خاتمه می پذیرد. بی گمان، اجرای تعهد ساده ترین راه برای انجام هر قرارداد است، اما این امر همیشه به آسانی ممکن نیست،گاهی به دلایلی که خارج از اراده متعاقدین است، امکان اجرا، برای مدت زمان موقت یا دایم وجود ندارد و متعهد متعذر می شود. از تعذر در لسان فقها با قاعده "بطلان کل العقد لتعذر الوفا بمضمونه"یاد می شود. با توجه به ضرورت و گستردگي كاربرد این قاعده در قوانين موضوعه برآنيم به بررسي فقهي و حقوقي اين قاعده بژردازيم. اين قاعده بیان می کند که هر عقدی که وفا به مضمون آن متعذر و ناممکن باشد باطل است. پس از بررسي اين قاعده به اين نتايج دست يافتيم كه منظور از بطلان در قاعده مذکور اعم از بطلان ذاتی و ابتدایی و انفساخ است و شامل تمامی این احکام می باشد. مفاد این قاعده به معامله ی خاصی اختصاص نداشته است. نکته قابل بیان این است که این قاعده در تمامی عقود حتی عقود اذنی نیز جریان خواهد داشت. تعذر در انجام قرارداد هنگامی مطرح می شود که اجرای قرارداد به سبب ناتوانی متعهد ناشی از علل خارجی، غیرقابل انتساب به طرفین قرارداد و غیرقابل پیش بینی غیرممکن می گردد. در حقوق ایران این عوامل تحت عنوان قوه قاهره یا فورس ماژور به کار می رود.اثر اصلی قوه قاهره این است که قرارداد مواجه شده با آن منفسخ می شود و این علاوه بر اثر تکلیفی آن یعنی سقوط تعهد و عدم وجوب انجام آن است. بنابراین عقد تا زمان وقوع علت خارجی صحیح و دارای اثر و بعد از آن فاقد اثر خواهد بود.از جمله اوصاف بدیهی قوه قاهره این است که نباید موقتی باشد زیرا در صورتی که حادثه دائمی نباشد موجب معافیت متعهد از مسئولیت نمی شود. آثار تعذر در2 عنوان خلاصه می شود: 1- تعذری که موجب خیار می شود و موضوع خیار تعذر تسلیم است. 2- تعذری که موجب بطلان است که مشمول قاعده مورد بحث قرار می گیرد. از مصادیق قاعده می توان به مهریه های نامعقول و سنگین اشاره کرد. بررسی ملاک قدرت و توانایی زوج در تعیین مهر از شرایط صحی مهر است. مهریه نامعقول مشمول قاعده تعذر شده که در عقد موقت موجب بطلان عقد و در عقد دائم موجب بطلان مهر می-گردد. لازم به ذکر است که به بیان کاربرد قاعده در آرای قوانین موضوعه از جمله قانون دریایی، قانون بیمه، و قانون کار و نیز به نمونه هایی از آرای محاکم قضایی پرداخته شده است. واژگان کلیدی بطلان، تعذر، وفا به عهد، خیار تعذر، مهریه، فسخ