حضرات خمس، مفهومي جامع در عرفان اسلامي است كه نخستين بار در مكتب ابن‌عربي و توسط خود او به شكل مصطلح آن عنوان گرديد. حضرات خمس ناظر بر درجات و مقامات وجود مطلق و مراتب کلّي هستي است که محل ظهورات و تجليات حق تعالي مي‌باشد. قيصري و امام خميني كه هر دو متأثر از آموزه‌هاي مكتب ابن‌عربي هستند، تمايز آراي آشكاري با يكديگر و با ساير عرفا در اين زمينه دارند و در برخي موارد، واجد آراي ابداعي نيز مي‌باشند. به زعم ايشان مراتب وجود، منحصر در پنج حضرت است كه عبارتند از: لاهوت، جبروت، ملكوت، ملك و انسان كامل. از ميان اين حضرات، لاهوت، جزء مراتب ذات بوده و بر مرتبة ذات واحديت اطلاق مي‌شود. سه مرتبة ديگر نيز از جمله مراتب خارج محسوب مي‌گردند. همچنين انسان كامل، جامع حضرات پيشين است و از آن تحت عنوان كون جامع ياد مي‌شود. گونة رويكرد قيصري و امام خميني به موضوعات عرفاني و از جمله حضرات خمس، تحت تأثير سنتي است كه از آن برخاسته‌اند؛ بدين لحاظ عرفان امام خميني، رنگ و بوي عرفان شيعي دارد. تطبيق آراي قيصري و امام در مواردي؛ نظير مفهوم وجود، اسماء و صفات الهي، مفاتيح غيب، عماء، مراتب ذات حق، مراتب خارج، انسان كامل و نظاير آنها كه همگي داخل در مقولة حضرات خمس هستند، اختلافات مبنايي ايشان را در اين زمينه به خوبي تبيين مي‌كند. تضارب تأملات عرفاني اين دو عارف برجسته، به‌ويژه در مسئلة حقيقت محمديه6 و اضافه شدن حقيقت علويه7 در عرفان امام، جلوة بيشتري مي‌يابد. بر اين اساس، پژوهش حاضر به بررسي تطبيقي ديدگاه‌هاي قيصري و امام خميني پيرامون حضرات خمس مي‌پردازد.