آمیختگی توصیه های اخلاقی و عرفانی یا همان عرفان عملی و اخلاق، لزوم پرداختن به تحقیقی در خصوص بیان تمایز این دو را برای ما روشن می سازد که نگارنده در این تحقیق سعی داشته تا در حد توان خود به این مهم بپزدازد. برای بیان تمایز این دو، از شیوه مرسوم در علم منطق نزد پیشینیان، استفاده گردید یعنی بیان تمایز از حیث موضوع، روش و غایت، با روش کتابخانه ای. همچنین در یک تقسیم ثانویه هر کدام، از دو حیث معرفت شناسانه و هستی شناسانه مورد ملاحظه قرار گرفتند که خود به زیرشاخه های فرعی مباحث اصلی هر فصل تبدیل شد. نتایج به دست آمده در هریک از فصول حاکی از این مطلب بود که تمایز عرفان عملی از اخلاق به نوعی یک تمایزی است که ما آن را تمایز تشکیکی نامیدیم. به این معنا که عرفان عملی، گزاره های «باید» و «نبایدی» موجود در اخلاق فلسفی حکمای اسلام را امضا کرده ولی در آنها متوقف نمی ماند بلکه هم در روش عملکرد( با توجه به رویکرد هستی شناسانه) و شیوه بیان (بنا بر رویکرد معرفت شناختی) و هم در موضوع و غایت، جان سالک را به مراتبی بسیار بالا و فوق تصور می رساند. البته اگر نگاه استقلالی و با جزییات بیشتر به هریک از این دو یعنی عرفان عملی و اخلاق داشته باشیم می توان برخی افتراقات را نیز شاهد بود. واژگان کلیدی: عرفان عملی، اخلاق، موضوع، روش، غایت