دعا به معناي نياز گفتن و مناجات به معناي راز گفتن از لحاظ لغوي و اصطلاحي دو مفهوم جدا از هم هستند و روايات و آيات بسياري را به خود اختصاص داده¬اند. امام خميني (س) از جمله عارفاني است كه در آثار خويش بويژه شرح دعاي سحر به دعا و مناجات پرداخته است و علاوه بر تعريف آن، ويژگي ها، موانع، اقسام و آثار تكويني و تربيتي دعا و مناجات را شرح داده است. در آثار ايشان هم دعا و هم مناجات وجود دارد؛ اما تمايز مستقلي با عنوان دعا و مناجات به چشم نمي خورد. مباني عرفان نظري امام، از جمله خداشناسي، انسان شناسي، امامت و انسان كامل در نيايش هاي ايشان منعکس است؛ سابقه تاريخي اين مباحث و نيز نوآوري و ابتكار امام در اين باره قابل توجه است. منبع و مأخذ نيايش هاي امام آيات و نيايش هاي اولياء است و بديهي است كه اين نيايش ها بر سلوك امام تأثير نهاده و از آن نيز متأثر شده است. كليد واژه: دعا، مناجات، نيايش، عبادت، عرفان نظري و امام خميني(س)