در سال‌هاي اخير از نظرگاه‌هاي مختلف به بحث اسلا‌م و دموكراسي توجه شده است، ولي پرداختن به اين بحث به دلا‌يل گوناگون هم¬چنان لا‌زم و مفيد است زيرا زمينه و انگيزه¬ي طرح آن، نه امري انتزاعي و ذهني، بلكه ضرورتي ملّي و گريزناپذير به شمار مي‌آيد. هدف از آن بازيابي محدوديت¬ها و امكاناتي است كه ايده¬ي دموكراسي در رابطه با حكومت اسلامي در خود دارد. در بخش نظري دو رهيافت روش¬شناسانه و هستي¬شناسانه و دو مدل دموكراسي پلوراليستي رابرت دال و دموكراسي گفت و گويي هابرماس را به كار بستيم. در پژوهش حاضر از روش توصيفي- تحليلي بهره گيري شده است؛ در بخش توصيفي آن به توصيف ايده¬ي دموكراسي مي¬پردازيم و در بخش تحليلي آن به قابليت¬هاي انطباق و انشقاق ايده¬ي دموكراسي با حكومت اسلامي پرداخته مي¬شود. يافته¬هاي تحقيق: دموكراسي پلوراليستي از امكاناتي همچون آزادي¬هاي عمومي، برابري¬هاي سياسي، آزادي احزاب و گروه¬ها، انتخابات و اصالت قانون در رابطه با حكومت اسلامي برخوردار است. و در مقابل محدوديت¬هايي نظير حاكميت قوانين بشري و مشروعيت مردمي حكومت و نيز نقش برجسته¬ي چندين اقليت را به دنبال دارد. دموكراسي گفت و گويي نظريه ي حكومت اسلامي را با محدوديت هايي در خصوص مبناي مشروعيت مردمي، انسان محوري، برابري ذاتي انسان¬ها، عرفي شدن سياست، محدود شدن دين به حوزه ي اخلاق و امور فردي و امكاناتي نظير تعيين راه هاي دفاع از حق حاكميت مردم در برابر حاكمان ، مشورت و مشاركت آنان در انتخاب حاكمان و تحديد اختيارات حكومتي «بر مبناي اصل تفكيك قوا» از سوي مردم مواجه مي نمايد. كليد واژه¬ها: دموكراسي، دموكراسي روشي، دموكراسي هستي شناسانه، حكومت اسلامي، امام خميني (س)