به طور کلی اندیشه ی سامان بخشی به جوامع از دیرباز مورد توجه اندیشمندان و متفکران بوده است. در این میان مقوله ی نقش مردم در یک نظام سیاسی از موضوعات پراهمیت می باشد. برخی از متفکرین نقش مردم را در یک حکومت پررنگ می دیدند و برخی نیز سعی در کم رنگ نشان دادن این نقش داشتند. در میان متفکرین جهان اسلام نیز این امر به وضوح به چشم می خورد. بیشتر این اندیشمندان در قالب الگوی حکومت اسلامی به اندیشه ورزی در این زمینه پرداخته اند. در دوران جدید به واسطه حاکمیت آموزه های دموکراتیک توجه به نقش مردم در حکومت نیز افزایش پیدا کرد. حال این پژوهش به بررسی آراء و دیدگاه های دو تن از اندیشمندان و علمای بزرگ اندیشه سیاسی شیعه یعنی حضرت امام خمینی (س) و شهید محمدباقر صدر در باب نقش مردم در حکومت اسلامی می پردازد. امام خمینی(س) در قالب الگوی «ولایت عامه ی فقها» نقش مردم را در کنار ولی فقیه مطلقه، در حکومت اسلامی می دید. مشروعیت این حکومت نیز مشروعیت دو گانه الهی-مردمی بود. اما شهید محمدباقر صدر به دلیل اعتقاد به خلیفه الهی انسان در دوران غیبت، مردم را تنها عنصر اصلی حکومت اسلامی و مشروعیت بخشی به آن می دانست.