این نوشته برآنست که تفاوت های اهداف حکومت های سکولار با حکومت اسلامی را با سه رویکرد توصیفی، تفسیری و تعلیلی نشان دهد. برای استواری هر چه بیشتر پایه های پژوهش، سعی شده است استدلال ها و استنتاجات بر مبانی فکری و فرهنگی جوامع سکولار و اسلامی بنا شود. لذا این مبانی در بخش اول نوشتار در سه قسمت شناخت شناسی، هستی شناسی و ارزش شناسی تحت پنج شاخصه تشریح و مقایسه شده اند. در بخش دوم، مقایسه از دو جنبه انجام شده است. از جنبه ی عناوین اهداف، با استفاده از شواهد نقلی، عقلی و تاریخی چهار هدف مشترک- نظم و امنیت، اقتصاد و رفاه، عدالت اجتماعی، آزادی- برای دو نوع حکومت سکولار و اسلامی استخراج شده و سپس یک هدف ویژه- تربیت و تعالی- به حکومت اسلامی اختصاص داده شده است. به علاوه اهداف حکومت سکولار در یک سطح و اهداف حکومت اسلامی در سه سطح به همراه روابط فیمابین در مدل های اهداف حکومتی، به تصویر کشیده شده است. از جنبه ی شرح اهداف نیز در ابتدای هر فصل، هر هدف حکومتی با شیوه ی بیان و تحت عناوین بومی شان به تفصیل آمده است- توصیف-، سپس تفاوت های تفسیری و برداشت های مختلف طبق پنج شاخصه ی پیش گفته، در مبانی فکری و فرهنگی جوامع سکولار و اسلامی جستجو شده است. در یک جمله می توان نتیجه ی پژوهش را چنین بیان نمود: حکومت اسلامی نه تنها یک هدف ویژه- تربیت و تعالی- نسبت به حکومت های سکولار دارد، بلکه در اهداف مشترک نیز تفاوت های تفصیلی و تفسیری وجود دارد که ناشی از تفاوت ها در مبانی ارزشی و روشی سکولاریسم و اسلام بوده و غفلت از آنها ناموجه به نظر می آید