«فقر»یکی از مفاهیم مهم در تصوف است که سیرتحول و تطوّر معنایی آن نمایانگر تحولاتی است که تاریخ تصوف پشت سر گذاشته است. «فقر» که ریشه در آیات قرآن دارد، طی تاریخ تصوف و عرفان اسلامی، با حفظ معنای اصلی، ابعاد گوناگونی یافته و درارتباط با اصطلاحات دیگری همچون صبر، توکل، رضا، زهد، استغنا، عبودیت، فنا و...، در دو حوزه‌ی عملی و نظری مطرح شده است. بررسی سیر تحولی این واژه طی سیزده قرن در مکاتب مختلف تصوف(بغداد، خراسان، و ابن عربی) نشان می‌دهد که مفهوم فقر از جنبه‌ی عملی به جنبه‌ی نظری و از ظاهر به باطن حرکت کرده است به طوریکه در مکتب ابن عربی به طور کامل جنبه نظری پیدا می‌کند وعین ذات انسان و جهان دانسته می شود که در همه ماسوی الله ساری و جاری است. ازمیان عرفای معاصر، امام خمینی(ره) که در اینجا به اندیشه‌های او پرداخته‌ایم، فقر را از هر دو جنبه مورد توجه قرارداده‌است، به گونه ایی که تحولات و تطورات مفهومی این واژه را در طول سیزده قرن گذشته در آراء ایشان می‌توانیم ببینیم.