از موارد اختلاف متفكرين را مي توان : «چيستي» و « حقيقت» «سعادت و شقاوت» دانست، كه البته از سرايت اين اختلاف به توابعي چون «اطلاق و نسبيت»، «انواع و اقسام»، «راه ها و عوامل وصول و حصول» و... نيز نمي توان با اغماض گذشت! به همين جهت، نيز،با توجّه به تقرّر بنیان هستی، به ویژه زندگی آدمی، بر این مسأله و لزوم تشخیص و تشریح آن گوهر کمیاب - که جملگی بشر در مدینه ی فاضله خویش پی جور آن هستند – سعی کرده ايم با بررسی و مقایسه ی دو دیدگاه مختلف فلسفی و عرفانی دو متفكر اسلامي (امام خميني (ره) و ابن سينا)، كور سويي در اين تاريكي جهل و اختلاف بنمایانیم! و آنچه را كه بدان دست يافته ايم از اين قرار است كه؛ «سعادت و شقاوت» همان «كمال و نقص» و دست يابي به مراتب سفلي و اسفل يا اعلا و عالي آن ها است كه حقيقتشان در وجود و عدم نهفته است و از جنس خيرات و شرور محسوب مي گردند. لذا عمده ي اقسام آنها مربوط مي شود به عوالم و مراتب وجود و اطلاق و نسبيت شان نيز به همین امر باز می گردد. كلمات كليدي: «سعادت و شقاوت»، «اطلاق و نسبیت»، «استعدادها و ظرفیت های وجودی انسان ها»، «طرق وصول به سعادت»، «عوامل حصول شقاوت».