اين رساله حاوي دو بخش ترجمه و تحقيق است. بخش ترجمه، برگردان كامل كتاب "شب تيره ي نفس" اثر خوان دلاكروث است و در بخش دوم نيز در سه فصل جداگانه به بررسي ديدگاه هاي خوان دلاكروث و امام خميني(ره) در مقوله ي جايگاه عشق در سلوك عرفاني و مقايسه ي نظريات دو عارف پرداخته شده است. هر دو عارف، به وجود مراتب و مراحلي در سير و سلوك عرفاني معتقد بوده و مراحل سلوك نفس را در سه مرحله ي تطهير، تنوير و اتحاد شرح مي دهند. از نظر ايشان، تطهير كه مهمترين مرحله در سير و سلوك عرفاني است، طي دو مرحله ي تطهير فعالانه و منفعلانه صورت مي پذيرد. تطهير فعالانه حاصل تلاش و كوشش شخصي سالك بوده و تطهير منفعلانه در نتيجه ي عنايت خاصّه ي حق صورت مي پذيرد و كمال اين تطهير منفعلانه از رهگذر عشق الوهي است. بر اين اساس، هر دو عارف عشق را يك امر موهوبي و حاصل جذبه و عنايت پروردگار مي دانند كه اعلي مرتبه ي آن، تنها نصيب بندگان مخلص خداوند مي گردد، و بهترين هادي و رهنما در طريق سلوك، و مهمترين عامل تزكيه و تطهير نفس مي باشد. عشق از ديدگاه هر دو عارف، تنها ابزار نيل به جايگاه اتحاد با خداوند و دستيابي به مرتبه ي فناي في الله است. واژگان كليدي : تطهير تنوير اتحاد رياضت عشق