(چكيده شامل هدف تحقيق، روش تحقيق، طرح تحقيق و يافته‌ها و نتايج تحقيق مي‌باشد.) هدف از تحقيق حاضر تبيين جايگاه مادر در خانواده و نسبت به فرزندان، تعيين ميزان اختيارات و قدرت تصميم‌گيري او در رابطه با كودكان صغير از ديدگاه فقه اماميه و حقوق موضوعه با رويكردي بر مباني حضرت امام خميني(ره) به‌عنوان يكي از برجسته‌ترين فقهاء معاصر مي‌باشد. اين پژوهش به شيوة كتابخانه‌اي و براساس تجزيه و تحليل منطقي گزاره‌ها تنظيم شده است كه از محدوديت منابع موافق به‌عنوان يكي از دشواري‌هاي تحقيق مي‌توان نام برد. پژوهش حاضر در چهار فصل تنظيم شده است. در فصل اول واژه‌ها و مفاهيم كليدي تعريف و تبيين شده‌اند. سپس در فصل بعد نحوة توزيع قدرت و حق تصميم‌گيري بين اعضاء خانواده از ديدگاه حقوقي در سه حوزة مجزا مورد بررسي قرار گرفته است و رابطة بين زن و شوهر نسبت به يكديگر، رابطة پدر با فرزندان و سپس بعد از آن رابطة مادر با فرزندان خويش به‌عنوان اركان اصلي خانواده از ديدگاه فقهي و حقوقي مورد مطالعه قرار گرفته است. در كنار اين سه حوزه ولايت جد پدري نسبت به نوادگان نيز مورد مداقه فقهي و حقوقي واقع شده و دلائلي در هر بخش ارائه شده است. در فصل بعدي نظر حضرت امام خميني(ره) پيرامون ولايت قهري مادر نسبت به فرزندان باتوجه به مباني مورد قبول ايشان و نيز ديدگاه ايشان نسبت به جايگاه زن در اسلام و در اجتماع حاضر مورد تحقيق و بررسي قرار گرفته است. در مجموع اين نتيجه حاصل شده كه با استفاده از ملاكات قرآني، عقلي و نقلي در اسلام و با استناد به مباني مورد تأكيد حضرت امام خميني(ره) در فقه، از قبيل: عدالت، اخلاق، مداخلة دو عنصر زمان و مكان در اجتهاد و باتوجه به عرف حاكم موجود بر خانواده‌هاي ايراني و نيز ايجاد رشد و تحول فكري، علمي و عملي در ميان زنان جامعه و در طريق رعايت مصلحت طفل، پذيرش ولايت قهري مادر بر فرزندان در عصر حاضر نه تنها قابل قبول بلكه ضروري است. بدين لحاظ بازنگري جدي مسئولين امر در جهت تحول و اصلاح قوانين مربوطه در اين زمينه امري لازم به‌نظر مي‌رسد.