رساله حاضر با عنوان «مقایسه ی نظرات و عملکرد آخوند خراسانی و امام خمینی در مورد مواضع ونقش فقها در انقلاب مشروطه وانقلاب اسلامی» به دنبال پاسخی درباره ی مواضع ونقش فقها در جریان انقلاب مشروطه و انقلاب اسلامی از دیدگاه دو متفکّر و عالم شیعی، آخوند خراسانی و امام خمینی ،می باشد. در این کنکاش فرضیه بدین صورت طرح می گردد که مواضع و نقش فقها در حکومت متاثر از تفسیر آنان از برخی احکام شریعت و رابطه ی آن با سیاست در عصر غیبت می باشد. در چارچوب نظری پژوهش نیز سعی گشته است به جای تاکید کامل بر اندیشه ها ومنطق استدلالی آنها و یا توجّه مطلق به رویدادهای تاریخی، فارغ از اندیشه های سازندگان آن ،رویکرد تاریخی و توجّه هم زمان به این دو مقوله اتخاذ شود.بر همین اساس علاوه بر توجّه به نظریه ها و آرای این دو متفکّر،عملکرد آنان نیز به عنوان شاخص نشان دهنده ی نسبت میان نظریه ها و اهداف آنها از نظریه پردازی در نظر گرفته شده است. پس از بررسی نظرات و مواضع آخوند خراسانی و امام خمینی در مقابل رژیمهای حاکم زمانشان و همچنین نقش آنان در هدایت حکومت انقلابی مورد حمایت آنان به این نتیجه می رسیم که این دو نظریه و عملکرد متفاوت با وجود شباهتها و تفاوتهای بسیار آنان در زمینه های ذکر شده منتج از دو قرائت متفاوت این دو عالم شیعی از شریعت و رابطه ی آن با سیاست در عصر غیبت می باشد.