اين پژوهش در جهت بازشناسي آراء و نظريات مطرح شده در عرفان اسلامي پيرامون تطورات وجودي انسان به هنگام مرگ نگاشته شده است. به اين منظور نخست به بررسي، پيشينه بحث نزديك مرگ، مراحل، ويژگي‌ها، آثار ناشي از آن، عوامل مؤثر در رخداد آن و همچنين نظريات مطرح شده در اين باره پرداخته شده است. سپس معناي مرگ از ديدگاه مسلمان، انواع موت، تجارب مشابه مرگ در ميان ايشان و همچنين احوال آنها به هنگام مرگ مورد بررسي قرار گرفته است. بخشي از رساله نيز به بيان آراء امام خميني در خصوص مرگ و احتضار و ويژگي‌هاي آن اختصاص يافته است و در پايان آراءو نظريات مطرح شده در سه بخش نخست مورد بررسي و تحليل قرار گرفته، وجوه اشتراك و افتراق آنها نشان داده شده است. در اين رساله سعي داشته‌ايم تا نشان دهيم مشاهدات به هنگام مرگ از ديدگاه عارفان مسلمان امري پذيرفته شده است كه در باب آن سخن گفته‌اند و برخي نيز ويژگي‌هاي اين مشاهدات را بيان نموده‌اند كه شباهت‌هايي ميان گزارشات موجود در متون عرفاني و مطالعات انجام شده در حوزه فراروانشناسي غرب ديده مي‌شود.