مشخصات کتاب: «مجلس بیست‌و‌یكم شورای ملی در مواجهه با نهضت اسلامی»

مولف: دكتر حميد بصيرت منش / خانم توران منصوري
سال: 1395
محل نشر: تهران
نوبت چاپ: اول
صفحات: 500
شمارگان: 500
«مجلس بيست‌و‌يكم شوراي ملي در مواجهه با نهضت اسلامي»
چکیده:

از مهم‌ترین ادوار مجالس قانون‌گذاری ایران، مجلس دوره بیست‌ویکم شورای ملی است که در میان ادوار قانون‌گذاری جایگاه خاصی دارد چرا که پس از فترتی دو سال و نیمه (از اردیبهشت 1340) تشکیل شد. شاه براي مشروع جلوه دادن اصلاحات مورد نظر درصدد برگزاري انتخابات دوره بيست‌و‌يكم مجلس شوراي ملي برآمد. همچنين در اين زمان شرايط جامعه به گونه‌اي بود كه عرصه بر روحانيون، مردم و نیروهای سیاسی كه خواهان اصلاح کشور بودند، تنگ شده بود.درباره مجلس بیست‌ویکم شورای ملی تاکنون پژوهشی که دربردارنده تمامی ابعاد و زوایای این مجلس باشد، صورت نگرفته است اما در برخی آثار و تألیفات و مقالات اشاره‌هایی به این مجلس شده است.

ساختار کلی این کتاب در چهار فصل تنظیم شده است: فصل اول به‌عنوان مدخل تاریخی مروری بر مهم‌ترین رویدادهای سیاسی ایران از کودتای 28 مرداد 1332 تا پایان مجلس بیست‌ویک در مهر 1346 را در بر می‌گیرد. این فصل در قالب سه گفتار نقاط عطف تاریخی این دوره زمانی را پوشش می‌دهد. در فصل دوم با عنوان «فرآیند انتخابات، فعالیت‌های انتخاباتی و مواضع گروه‌های سیاسی» در پنج گفتار نقش احزاب دولتی مردم و ملیون، کانون مترقی، گروه‌هایی از زنان، کنگره آزادزنان و آزاد مردان و به‌ویژه نقش شاه و دولت امریکا در انتخابات، بررسی شده است. در همین فصل مواضع گروه‌های سیاسی همچون جبهه ملی، نهضت آزادی، حزب زحمتکشان، و مهم‌تر از همه روحانیون که همزمان با دستگیری آیت‌الله خمینی به تهران مهاجرت کرده و در مبارزه‌ای بی‌سابقه حکم به تحریم انتخابات مجلس دادند، مورد توجه قرار گرفته است. فصل سوم ضمن اشاره به افتتاح مجلس و سخنان شاه در جلسه افتتاحیه، در سه گفتار اطلاعاتی درباره ترکیب نمایندگان، فراکسیون‌ها و کمیسیون‌های مجلس ارائه شده است. فصل چهارم اختصاص به مهم‌ترین مصوبات مجلس بیست‌ویکم و مواضع و دیدگاه‌های نمایندگان پیرامون مسائل داخلی و بین‌المللی و نيز واكنش‌هاي روحانيون به عملكرد اين مجلس دارد که در قالب سیزده گفتار تنظیم شده است. از مهم‌ترین مصوبات مجلس، تصویب لایحه مصونیت قضائی مستشاران امریکایی بود که جلسه 104 مجلس را به یکی از تاریخی‌ترین جلسات قانون‌گذاری تبدیل کرد.

در ضمايم کتاب، مقدار زیادی از اسناد، اخبار روزنامه‌ها و برخی لوایح، که امکان درج همه مفاد آنها در متن کتاب فراهم نبوده آورده شده است.