کتاب طنز سیاسی ایران منتشر شد
دانش تاریخ با بسیاری از دانش‌ها ارتباطی ناگسستنی دارد که یکی از آنها ادبیات است. بنابراین بایسته است پژوهشگر تاریخ بخش مهمی از اطلاعات خود را در متون ادبی جستجو کند. ادیبان به‌عنوان نخبگان جامعه در ترسیم اوضاع اجتماعی عصر خود خدمات بسیاری به تاریخ و تاریخ نگاران نمودهاند. بخش فراوانی از آثار ادیبان شامل طنز، امثال و حکم، ضرب‌المثل، داستان، حکایت، اندرز و تنقید از رفتار و کردار اقشار و طبقات مختلف جامعه بوده است. زبان طنز، زبان انتقاد غیرمستقیم است. علت بيان انتقاد در قالب طنز اين است كه طنز بیانی هنرمندانه برای تحمل آلام زندگی و کاستن از رنج‌ها و غم‌هاست و خنده و تبسم، همزاد آن است. طنز آغازی است برای تفکر و تنبه، از این رو، هدف طنز اصلاح و تهذیب عیوب و نواقص جامعه است.
کتاب طنز سیاسی ایران به قلم سمیه مقدم و دکتر حمید بصیرت‌منش در 467 صفحه با تصاویر و کاریکاتورهای متنوع در دو نسخه 4 رنگ به قیمت1/790/000 ریال و و نسخه تک رنگ به قیمت 890/000 ریال به چاپ رسیده و به عنوان مرجعی ارزشمند از تاریخ مطبوعات دهه 40 در اختیار پژوهشگران، هنرمندان و علاقمندان قرار گرفته است.
کتاب نه فصل دارد: فصل اول با عنوان طنز و تعاریف آن، به تعریف موجز و مختصری از طنز وکارکرد آن و پیوند این نوع از قالب ادبی با هجو، هزل، فکاهه و ... میپردازد و سپس به بررسی طنز در ادبیات غرب و واژههای هم سنخ آن اشاره شده است.
فصل دوم تحت عنوان تاریخچۀ طنز در ادبیات ایران شامل نشریات فکاهی و طنزنویسان دورۀ مشروطه است. در این فصل به طور خلاصه به دوران زندگی و آثار انتقادی افرادی چون علی اکبر دهخدا، اشرف الدین گیلانی و ... پرداخته است. همچنین نشریات انتقادی طلوع مصور، ادب، کشکول، آذربایجان و ... معرفی شدهاند.
فصل سوم زمینه‌های سیاسی- اجتماعی طنز سیاسی در دورۀ پهلوی را دنبال میکند. چرا که به‌طور طبیعی طنزها و کاریکاتورها برگرفته از اوضاع سیاسی- اجتماعی ایران در این مقطع تاریخی است.
در فصل چهارم مروری کوتاه به طنز سیاسی سالهای1300 تا 1357 شده است. در این فصل آثار انتقادی دورۀ پهلوی با تقسیم‌بندی مجزا مشخص و ضعف و قوت هر یک از آثار با توجه به وضعیت سیاسی جامعه بیان شده است.
در فصل پنجم نمونههای برجسته طنز سیاسی در آثار تعدادی از نویسندگان (غلامحسین ساعدی، جلال آل‌احمد، بهرام صادقی، جواد مجابی، صمد بهرنگی و ...) در دهۀ چهل و پنجاه معرفی شدهاند.
در فصل ششم نشریاتی معرفی می‌شوند که در بازه زمانی کتاب آثار انتقادی و طنزهای سیاسی تولید می‌کردند.
در فصل هفتم یک نوع سنخ‌شناسی از طنز سیاسی این دوره زمانی به‌دست داده شده و نوع رویکرد و دیدگاه منتقدین در طرح آثار انتقادی در مطبوعات بیان گردیده است.
در فصل هشتم به محتوای طنز سیاسی در دهۀ چهل و پنجاه اشاره شده که شامل انتقاد از ساختارهای دولتی و نقد تحولات سیاسی داخلی و خارجی میباشد.
در فصل نهم به تلاش طنزپردازان برای انتقاد از شاه و دربار، شخصیت‌های سیاسی و رجال دولتی از جمله نخست وزیران (علی امینی، اسدالله علم، حسنعلی منصور، امیرعباس هویدا و شاپور بختیار) اختصاص یافته است.