تازه‌ترین اثر انتشارات پژوهشکده امام خمینی(س) و انقلاب اسلامی منتشر شد

۱۸ تیر ۱۳۹۹

کتاب «مردم‌سالاري ديني: مدلول در حال رخداد» به قلم خانم دکتر گیتی پورزکی در 232 صفحه ، 500 نسخه و به قیمت 480/000 ریال توسط انتشارات پژوهشکده امام خمینی(س) و انقلاب اسلامی منتشر شد.

انقلاب اسلامي از حيث گفتماني، يکي از مهم‌ترين انقلاب‌هاي دوره معاصر بوده است که با ساز وکاري نسبتاً آرام و مدني به پيروزي رسيد. سه شعار استقلال، آزادي و جمهوري اسلامي را مي‌توان به عنوان دال‌هاي اصلي گفتمان دموکراتيک انقلاب اسلامي معرفي کرد. در عين حال، ويژگي مذهبي بودن غيرقابل انکار انقلاب نيز از جمله خصوصيات منحصر به فرد در مقايسه با ساير انقلاب‌ها در تاريخ معاصر است. ترکيب «جمهوري اسلامي» خود، بيان عينيت يافته اين خصوصيت دووجهي است. مطالبه ترکيبي و تلفيقي هم‌زمان از کنشگري مردم همراه با حفظ و اجراي احکام دين در ايران، مطالبهاي است سابقه‌مند، که قدمت آن حداقل به دوران مشروطه مي‌رسد. فرآيندهايي چون انقلاب مشروطه، تکاپوي فکري، سياسي و هنري روشنفکران و فرهيختگان دهه چهل و پنجاه و سرانجام انقلاب 1357 عليرغم تفاوت‌هايشان، همگي نشان از خواست و تلاش جدي جامعة ايراني براي تغيير نظام و ساختارهاي اقتدارگرا داشت. دين و کنشگران ملهم از دين نيز در تمامي برهه‌هاي مهم تاريخ اين سرزمين، نقش مهمي ايفا کرده‌اند. به بيان ديگر، در مطالبه تغيير ساختارهاي اقتدارطلب ايران نه تنها نيروهاي سکولار و لائيک، بلکه نيروهاي ديني نيز شريک و سهيم بوده‌اند. براي مثال مي‌توان به نقش آنها در انقلاب مشروطه، جنبش ملي شدن صنعت نفت و نيز مطالبه روشنفکران ديني دهه چهل و پنجاه و سرانجام انقلاب 1357 اشاره کرد. هرچند بخشي از اين کنشگران ملهم از دين که مي‌توان از آنها تحت عنوان دين‌مداران سنتي نام برد، در اين وادي جانب احتياط و حتي نفي گرفته و آن را يک خواست تحريفي دانسته‌اند که در نهايت دين را از درون تهي مي‌سازد، اما بخش مهمي از دين‌مداران در مطالبة عمومي گذار از ساختارهاي اقتدارگرايانه همراه بوده‌اند و آن را پاسخي مناسب براي خواست‌ها و نيازهاي جامعة مسلمان در عصر مدرن دانسته‌اند. از آيت‌الله نائيني و آخوند خراساني تا روشنفکران ديني دهه چهل و پنجاه تا آيت‌الله طالقاني و بازرگان همگي را مي‌توان در اين طيف گسترده قرار داد. با احتياط و آگاهي مي‌توان گفت تمامي اين طيف، خواستار نوعي تلفيق و ترکيب بين مواضع دين و مطالبات آزادي‌خواهانه عصر مدرن بودند.

به همين سبب، هرچند واژه مرکب مردم‌سالاري ديني، جديد و به تاريخ پس از انقلاب اسلامي مربوط مي‌شود؛ اما به لحاظ محتوا، مطالبه تمامي تاريخ معاصر ايران بوده و پس از گذشت قريب به دو قرن، همچنان مطالبه سپهر اجتماعي، سياسي و حتي شخصي درگفتمان جمهوري اسلامي باقي مانده است.

کتاب مردم‌سالاري ديني: مدلول در حال رخداد به قلم خانم دکتر گیتی پورزکی در چهار بخش: اول: روش و نظريه؛ دوم: وجه ادراکي - شناختي تحکيم مردمسالاري ديني: تعليق مدلولي و سرگرداني گفتماني؛ سوم: وجه ساختاري تحکيم مردم‌سالاري ديني: تعليق مدلولي و سرگرداني ساختي و چهارم: وجه کارگزاري تحکيم مردم‌سالاري ديني: تعليق مدلولي و آنتاگونيسم تألیف گردیده و در انتها، پایان سخن و منابع و مآخذ به آن اضافه شده است.