چکیده پایان نامه: ارث زوجه از زوج از دیدگاه فقه و حقوق

در مجموعه حاضر سعي بر آن بوده است كه در مورد ارث زوجه از زوج متوفي، به دو نكته اساسي پرداخته شود:1ـ شروط تحقق ارث براي زوجه؛ به اين معنا كه براي توريث زوجه از زوج چه شرايطي بايد متوفي باشد تا ايت رابطه توارث برقرار باشد.2ـ ميزان سهم‌الارث زوجه و متعلقات ارث زوجه؛ به اين معني كه زوجه از چه نوع اموال و تركه زوج ارث مي‌برد؟در مورد شروط تعلق گرفتن ارث زوج به زوجه به چهار شرط اساسي مي‌پردازيم.1ـ علقة زوجيت كه در ضمن آن شرايط عقد و نكاح صحيح بيان مي‌شود.2ـ دائم بودن عقد نكاح كه متضمن چگونگي توارث در عقد متعه يا منقطع است.3ـ بقاء زوجيت در زمان فوت كه در اين بحث به بيان انواع اطلاق پرداخته و نحوه توارث زوجين در عده طلاق رجعي و بائن بررسي مي‌شود، همچنين وضعيت ارث مطلقه مشتبهه بيان مي‌شود.4ـ ممنوع نبودن زوجه از ارث زوج؛ به اين معني كه زوجه بايد فاقد جهات منع از ارث زوج باشد كه موانع ارث به طور اجمالي عبارتند از: قتل، لعان و كفر و اما در مورد سهم‌الارث زوجه از زوج، چنانكه بدان اشاره خواهيم نمود. مطابق با نص صريح قرآن، زوجه در صورتي كه زوج فرزندي نداشته باشد، يك چهارم از اموال او را به ارث مي‌برد، ولي در صورت فرزند داشتن او، يك هشتم را به ارث مي‌برد. در فرضي كه زوجه، تنها وارث زوج است، با وجود اختلافات اقوال، آنچه به نظر صحيح‌تر مي‌رسد، اين است كه زوجه در چنين فرضي، وارث جميع تركه مي‌باشد.در بخشي ديگر به اين مطلب مي‌پردازيم كه محروميت في‌الجملة زن، كه معقد اجماع علما مي‌باشد، شامل كدام زوجه است؟ ضمن بررسي دلايل، به اين نتيجه دست مي‌يابيم كه متعلق حكم محروميت اجمالي زن از برخي از تركه زوج، زوجه غير ذات ولد از آن زوج است.در مورد حيطه و گسترة اين محروميت زوجه غير ذات ولد، ميان فقها اختلاف است كه 5 قول در اين باره وجود دارد، كه آنچه صحيح‌تر به نظر رسيده و با عدالت و انصاف نيز سازگاري بيشتري دارد، اين است كه اين محروميت را منحصر به عين و قيمت زمين خانه و منزل مسكوني و عين بنا و ساختمان بدانيم.در اين تحقيق، تلاش بر اين بوده است كه در موارد و عناوين مزبور، به بررسي روايات و ادلة ديگر مورد استناد همة‌ اقوال پرداخته شود و در اكثر موارد به نظر اهل عامه نيز اشاره مي‌شود. ضمناً در همه اين موارد بررسي حقوقي نيز شده و رأي و نظر حقوقدانان بزرگ نيز بيان شده و نظر قانون مدني نيز در هر مورد، در انتهاي بحث ذكر مي‌شود.